نحوه تقسیمبندی جغرافیایی کره زمین
اگر شما هم یکی از کاربران ابزارهای موقعیتیاب نظیر ردیابها هستید یا از برنامههای نظیر اسنپ، ویز یا حتی گوگل مپ استفاده میکنید برایتان جالب خواهد بود که بدانید موقعیت جغرافیایی مکان شما چگونه توسط این ابزارها و برنامهها شناسایی میشود.
پس با ما همراه باشید تا از کم و کیف چگونگی این امر مطلع شوید! موقعیتیابی در ردیابها و برنامههای مکانیاب از طریق جی پی اس (GPS) انجام میپذیرد. جی پی اس یک سامانه موقعیتیاب جهانی برای تعین مکان جغرافیایی است و اساس کار آن مبتنی بر اطلاعات دریافتی از ۲۴ ماهوارهای هستند که در مدارهای زمین دور میزنند. امواج منتشرشده از فضا توسط ماهوارههای جیپیاس، توسط گیرندههای جی پی اس دریافت میشوند.
این گیرندهها در اختیار انواع کاربران قرار دارند و برای محاسبه موقعیت سهبعدی (طول و عرض جغرافیایی و بلندی) محل موردنظر و زمان به کار میروند. برای تعیین موقعیت، گیرنده موقعیتیاب زمانهای دریافت شده از این ماهوارهها را بازمان خود مقایسه کرده و با توجه به تفاوت این دو میتواند فاصله گیرنده موقعیتیاب از ماهواره مزبور را بر اساس طول و عرض جغرافیایی محاسبه نماید.
نکتهای که در اینجا باید به آن اشاره نمود ذکر این مطلب است که برای اینکه اطلاعات دریافتی از ماهوارهها توسط این گیرندههای جی پی اس با توجه به مدلها و نامهای متفاوتی که دارند، نیاز به رمزگشایی و استخراج اطلاعات جداگانه و برنامهنویسی جداگانه نداشته باشند، از یک استاندارد مشخص با نام پروتکل NMEA استفاده میکنند که در آن طول و عرض جغرافیایی بهصورت زیر نمایش داده میشوند.
طول جغرافیایی DDDMM. mmmmm
عرض جغرافیایی DDMM. mmmmm
مختصات جغرافیایی چیست؟
مختصات جغرافیایی، سیستمی است که برای مشخص کردن موقعیت مکانی هر نقطه روی سطح زمین استفاده میشود. این موقعیتها با استفاده از خطوط طول و عرض جغرافیایی نسبت به مرکز زمین (نقطه صفر) تعریف میشوند.
خطوط عرض (Latitude) از خط استوا شروع شده و به شمال و جنوب اندازهگیری میشوند، در حالی که خطوط طول (Longitude) از خط اول که از قطب شمالی به قطب جنوبی میگذرد، اندازهگیری میشوند.
در سادهترین حالت میتوان گفت مختصات جغرافیایی یک نقطه از دو مؤلفه اصلی تشکیل شده است: عرض جغرافیایی و طول جغرافیایی.
- عرض جغرافیایی (Latitude):
عرض جغرافیایی نشان دهنده فاصله نقطهای از خط استوا است و از ۰ تا ۹۰ درجه میتواند باشد. نقاط در نیمکره شمالی با عرض مثبت و در نیمکره جنوبی با عرض منفی مشخص میشوند. برای مثال، خط استوا در عرض جغرافیایی صفر درجه و قطب شمالی در ۹۰ درجه عرض جغرافیایی و قطب جنوبی در -۹۰ درجه عرض جغرافیایی قرار دارند.
- طول جغرافیایی (Longitude):
طول جغرافیایی نشان دهنده موقعیت شرق یا غرب نقطه از خط مرکزی یک منطقه است و از ۰ تا ۱۸۰ درجه میتواند باشد. خط مرکزی (معمولا خط اول) در ۰ درجه طول جغرافیایی قرار دارد. طول جغرافیایی مثبت به شرق از خط مرکزی و منفی به غرب از خط مرکزی اندازهگیری میشود.
به طور کلی برای مقایسه طول و عرض جغرافیایی میتوان گفت عرض جغرافیایی بیشتر برای تعیین موقعیت نسبی نقطه نسبت به خط استوا (نیمکره شمالی یا جنوبی) استفاده میشود، در حالی که طول جغرافیایی برای تعیین موقعیت نسبت به خط مرکزی (شرق یا غرب) مناسب است.
کاربرد طول و عرض جغرافیایی در تعیین مختصات در ردیاب و مسیریاب
همانطور که قطعاً از آن مطلع هستید یکی از قابلیتهای اصلی دستگاههایی نظیر ردیاب و مسیریاب، تعیین دقیق موقعیت مکانی از طریق ارتباط با ماهوارههای جیپیاس و مخابره اطلاعات دریافتی از آنها، به کاربران این دستگاهها است. که در این میان منظور از اطلاعات دریافت موقعیت همان مختصات جغرافیایی طول و عرض است، حال که تا حدودی با تعاریف پایهای و پروتکل NMEA آشنا شدهاید، میتوانیم به بررسی نحوه عملکرد طول و عرض جغرافیایی در ردیابها بپردازیم.
درصورتیکه شما یک کاربر نیمهحرفهای در استفاده از GPS باشید حتماً متوجه شدهاید که ماژولهای GPS در خروجی خود تحت پروتکل NMEA اطلاعات نقاط دریافتی را بهصورت درجه – دقیقه ارسال میکند که لازم است جهت استفاده در نقشههای گوگل در حالت پیشفرض به درجه تغییر کند.
برای انجام محاسبات موردنظر اول از همه باید بدانید که طول و عرض جغرافیایی از دو قسمت درجه که با DDD مشخصشده است و دقیقه که عبارت است دو رقم بعدی و قسمت اعشاری: MM. mmmmm تشکیلشدهاند.
رابطهای که بین درجه و دقیقه وجود دارد به این صورت است که هر درجه از ۶۰ دقیقه تشکیلشده است. (دقیقه متفاوت از بحث دقیقه با مشخصه زمان است.)
کاربرد طول و عرض جغرافیایی در جی پی اس خودرو
یکی از مهمترین امکاناتی که ردیاب خودرو و دستگاه های جی پی اس می توانند برای کاربران فراهم کنند، تعیین محدوده مجاز جغرافیایی است. به طور خلاصه، سیستم GPS از خطوط طول و عرض جغرافیایی برای مشخص کردن مختصات یک یک موقعیت مکانی استفاده میکند.
موقعیت یابی دقیق: دستگاههای جی پی اس با استفاده از مختصات طول و عرض جغرافیایی موقعیت مکانی را شناسایی میکند.
محاسبه مسیر: فرایند مسیریابی در GPS با استفاده از مختصات طول و عرض جغرافیایی مشخص میشود، کوتاه ترین و مناسب ترین مسیر به همراه جهت حرکت گام به گام در اختیار راننده قرار میگیرد.
ردیابی: اطلاعات جغرافیایی در دستگاه های ردیاب به صورت لحظه ای به روزرسانی میشوند و به صورت مستمر اطلاعاتی درباره موقعیت کنونی مواردی که ردیاب ی میشوند ارائه میدهند.
بهروزرسانیهای ترافیک: از دیگر ویژگیهای به روزرسانی دائمی مختصات جغرافیایی عدم گیرافتادن رانندگان در ترافیک و کمک به مسیریابی بهینه است.
نقاط پرتردد: سیستمهای جی پی اس به واسطه مختصات طول و عرض جغرافیایی، اطلاعات مکانی کاملی از نقاط پرتردد مانند بیمارستان، پمپ بنزن، رستوران و …در محدوده جغرافیایی مشخص در اختیار راننده قرار میدهند.
خدمات اضطراری: در شرایط اضطراری میتوان به واسطه ردیابی مختصات جغرافیایی با سرعت بیشتری فرایند امدادرسانی را انجان داد.
چگونگی تبدیل دقیقه به درجه در مختصات جغرافیایی
جهت تبدیل دقیقه به درجه بهصورت زیر عمل میکنیم:
مثال: در مختصات جغرافیایی در مختصات جغرافیایی ۰۵۱۳۹.۷۵۶۱ ، ۰۵۱ درجه است و ۳۹.۷۵۶۱ دقیقه است که برای تبدیل به درجه لازم است این عدد تقسیم بر ۶۰ شود.
که به عبارتی میشود: ۶۶۲۶۰۱./
و حاصل میشود: ۵۱.۶۶۲۶۰۱ درجه
بعد از انجام محاسبات ذکرشده برای اینکه بتوانید موقعیت موردنظر خود را در گوگل مشاهده نمایید کافی است عدد بهدستآمده از محاسبات را در لینک گوگل قرار داده و Enter نمایید.
در پایان هم اگر کنجکاو به پیدا کردن موقعیتها بر اساس مختصات جغرافیایی در گوگل هستید اما حوصله انجام محاسبات ریاضی را ندارید، میتوانید از نرمافزار موقعیتیاب رادشید با کلیک بر روی کلمه رادشید در زیر استفاده نمایید:
با سلام
یادگیری و یاد دادن همیشه مفید است دست شما درد نکند.
سلام خسته نباشد.
بسیار عالی فقط ظاهرا برنامه دانلود نمیشه.
سلام
ممنون از حضورتان
مجددا امتحان کنید احتمالا مشکل جای دیگه بوده است.
اگر مشکل حل نشد پیام بزارید.
مچکرم
very good thank that all
خوبه
فقط بگید هر درجه چند کیلومتر هست؟ البته با تبدیل میشه فهمید.
سلام رمز این فایل زیپ چیه؟
خیلی عالی است